Læknir getur gert greiningu á grundvelli tiltekins einkenna. Læknir, sálfræðingur eða annar heilbrigðisstarfsmaður talar við sjúklinginn um einkenni þeirra og áhyggjur og fjallað um nýjar leiðir til að hugsa um og hjálpa þeim.
Samkvæmt fornum heimildum var talið að illir andar eins og djöfullinn stjórnuðu huga og líkama andlega truflaðs fólks.
Íbúar í Babýlon höfðu t.d. nöfn yfir alla þá illu vætti sem gátu orsakað sjúkdóma. Idta hét sá illi sem olli geðveiki. Svipuð dæmi eru frá Fornkínverjum, Fornegyptum og Gyðingum. Hægt var að reka þessa illu anda úr fólki með særingum, töfrabögðum og náttúrulegum efnum sem unnin voru úr jurtum. Ef þetta bar ekki árangur var tekið til róttækari ráða, sem fólust í því að gera líkama sjúklinganna að óbærulegum dvalarstað fyrir hina illu vætti.
Sjúklingar voru húðstrýktir, brennimerktir og grýttir og oft leiddu þessar aðferðir til þess að þeir dóu. Gríski læknirinn Hippókrates (u.þ.b. 460-377 f.Kr.) afneitaði allri djöflatrú og hélt því fram að geðveiki, eins og líkamlegir sjúkdómar, ætti sér eðlilegar orsakir og bæri því að meðhöndla hana eins og hvern annan sjúkdóm.
Hippókrates áleit að heilastarfsemi væri stjórnað af ákveðnum vessum líkamans. Ef röskun varð á jafnvægi þessara vessa gat það truflað heilastarfsemina og leitt til geðtruflana. Hippókrates og fylgimenn kenningar hans börðust fyrir bættri og mannúðlegri meðferð á geðsjúkum og lögðu mikla áherslu á hollt og gott mataræði, þægilegt umhverfi, nudd og böð.
Það er ekki hægt að lækna geðsjúkdóma en það er hægt að fara í lyfjameðferð. Sú meðferð gagnast samt ekki öllum og ekki er óalgengt að henni sé hætt of snemma útaf óþægilegra aukaverkana eða annarra vandamála. Geðlyf lækna ekki geðsjúkdóma. Þau draga úr einkennum án þess að lækna sjúkdóminn eins og til dæmis parasetamól getur slegið á sótthita án þess að hafa áhrif á sýkinguna sem veldur hitanum. Fyrr á öldinni voru takmarkaðir möguleikar til lækninga á geðklofa, þannig að þeir sem fengu þennan sjúkdóm urðu smá saman sálarlega og félagslega einangraðir og voru margir langlegusjúklingar á geðsjúkrahúsum. Sem dæmi má nefna að árið 1947 voru 312 sjúklingar á Kleppspítalanum, sem lengi var eina geðsjúkrahúsið í landinu, en aðeins 78 voru útskrifaðir á árinu.
Orsakir alvarlega geðraskana geta verið líffræði eða lífeðlisfræðilegar. Uppeldi, umhverfi og persónuleiki geta skipt máli en einnig erfðafræðilegir þættir. Til dæmis er vitað að geðhvarfsýki er að miklu leyti arfgengur sjúkdómur sem á sér líffræðilegar orsakir enda þótt genin sem valda sjúkdómnum séu enn óþekkt. Sömu sögu er að segja um geðklofa.
Samkvæmt fornum heimildum var talið að illir andar eins og djöfullinn stjórnuðu huga og líkama andlega truflaðs fólks.
Íbúar í Babýlon höfðu t.d. nöfn yfir alla þá illu vætti sem gátu orsakað sjúkdóma. Idta hét sá illi sem olli geðveiki. Svipuð dæmi eru frá Fornkínverjum, Fornegyptum og Gyðingum. Hægt var að reka þessa illu anda úr fólki með særingum, töfrabögðum og náttúrulegum efnum sem unnin voru úr jurtum. Ef þetta bar ekki árangur var tekið til róttækari ráða, sem fólust í því að gera líkama sjúklinganna að óbærulegum dvalarstað fyrir hina illu vætti.
Sjúklingar voru húðstrýktir, brennimerktir og grýttir og oft leiddu þessar aðferðir til þess að þeir dóu. Gríski læknirinn Hippókrates (u.þ.b. 460-377 f.Kr.) afneitaði allri djöflatrú og hélt því fram að geðveiki, eins og líkamlegir sjúkdómar, ætti sér eðlilegar orsakir og bæri því að meðhöndla hana eins og hvern annan sjúkdóm.
Hippókrates áleit að heilastarfsemi væri stjórnað af ákveðnum vessum líkamans. Ef röskun varð á jafnvægi þessara vessa gat það truflað heilastarfsemina og leitt til geðtruflana. Hippókrates og fylgimenn kenningar hans börðust fyrir bættri og mannúðlegri meðferð á geðsjúkum og lögðu mikla áherslu á hollt og gott mataræði, þægilegt umhverfi, nudd og böð.
Það er ekki hægt að lækna geðsjúkdóma en það er hægt að fara í lyfjameðferð. Sú meðferð gagnast samt ekki öllum og ekki er óalgengt að henni sé hætt of snemma útaf óþægilegra aukaverkana eða annarra vandamála. Geðlyf lækna ekki geðsjúkdóma. Þau draga úr einkennum án þess að lækna sjúkdóminn eins og til dæmis parasetamól getur slegið á sótthita án þess að hafa áhrif á sýkinguna sem veldur hitanum. Fyrr á öldinni voru takmarkaðir möguleikar til lækninga á geðklofa, þannig að þeir sem fengu þennan sjúkdóm urðu smá saman sálarlega og félagslega einangraðir og voru margir langlegusjúklingar á geðsjúkrahúsum. Sem dæmi má nefna að árið 1947 voru 312 sjúklingar á Kleppspítalanum, sem lengi var eina geðsjúkrahúsið í landinu, en aðeins 78 voru útskrifaðir á árinu.
Orsakir alvarlega geðraskana geta verið líffræði eða lífeðlisfræðilegar. Uppeldi, umhverfi og persónuleiki geta skipt máli en einnig erfðafræðilegir þættir. Til dæmis er vitað að geðhvarfsýki er að miklu leyti arfgengur sjúkdómur sem á sér líffræðilegar orsakir enda þótt genin sem valda sjúkdómnum séu enn óþekkt. Sömu sögu er að segja um geðklofa.